Khái niệm

Natri cacbonat, còn gọi là sođa, là một loại muối cacbonat của natri có công thức hóa học là Na₂CO₃. Natri cacbonat là một muối bền trong tự nhiên, thường có trong nước khoáng, nước biển và muối mỏ trong lòng đất. Một số rất ít tồn tại ở dạng tinh thể có lẫn canxi cacbonat.

Thuộc tính

Đặc tính vật lý

Na₂CO₃ khan là chất bột màu trắng, hút ẩm và nóng chảy ở 851 °C, nóng chảy không phân hủy tới 853 °C, còn cao hơn nhiệt độ này thì bắt đầu phân hủy.

Na₂CO₃ dễ tan trong nước, khi tan trong nước phát ra nhiều nhiệt do tạo thành hiđrat. Từ trong dung dịch, ở dưới 32,5 °C natri cacbonat kết tinh tạo Na₂CO₃.10H₂O, giữa khoảng 32,5 - 37,5 °C tạo Na₂CO₃.7H₂O, trên 37,5 °C biến thành Na₂CO₃.H₂O, và đến 107 °C thì mất nước hoàn toàn thành natri cacbonat khan.

Độ tan của các hiđrat chứa nhiều phân tử nước tăng theo nhiệt độ, còn của monohiđrat thì ngược lại. Trong không khí, decahiđrat Na₂CO₃.10H₂O dễ mất bớt nước kết tinh, tạo thành bột trắng vụn Na₂CO₃.5H₂O.

Đặc tính hóa học

Tác dụng với axít mạnh tạo thành muối, nước và giải phóng khí CO₂:

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + H₂O + CO₂

Tác dụng với bazơ tạo thành muối mới và bazơ mới:

Na₂CO₃ + Ca(OH)₂ → 2NaOH + CaCO₃↓

Tác dụng với muối tạo thành hai muối mới:

Na₂CO₃ + CaCl₂ → 2NaCl + CaCO₃

Chuyển đổi qua lại với natri bicacbonat theo phản ứng:

Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O $\rightleftarrows$ $\rightleftarrows$ 2NaHCO₃

Khi tan trong nước, Na₂CO₃ bị thủy phân mạnh tạo môi trường bazơ, làm đổi màu các chất chỉ thị: dung dịch phenolphtalein không màu thành màu hồng, quỳ tím hóa xanh:

Na₂CO₃ → 2Na⁺ + CO₃²⁻

CO₃²⁻ + H₂O $\rightleftarrows$ $\rightleftarrows$ HCO₃⁻ + OH⁻ $\Rightarrow$ $\Rightarrow$ Dung dịch Na₂CO₃ có tính bazơ yếu.

Công dụng

Dùng trong công nghiệp thuỷ tinh, cillicat, tẩy rửa.Trong công nghiệp thực phẩm..
Soda được sử dụng trong nhiều quá trình công nghiệp, và sản xuất
Sản xuất thủy tinh: sử dụng để sản xuất thủy tinh. Chai và kính cửa sổ được làm bằng cách làm tan chảy hỗn hợp natri cacbonat, canxi cacbonat và cát.
Xử lý nước: Natri cacbonat được sử dụng để làm mềm nước (kết tủa Mg 2+ và Ca 2+ cacbonat). Điều này được sử dụng cả trong công nghiệp và trong nước (trong một số bột giặt).
Làm xà phòng và chất tẩy rửa
Làm giấy
Là một kiềm phổ biến trong nhiều nhà máy hóa chất vì nó rẻ hơn NaOH và an toàn hơn nhiều để xử lý.